Πώς στεκόμαστε συναισθηματικά στις γιορτές

Όταν η οικογένεια, οι σχέσεις και το παρελθόν συναντιούνται.

Αν η κατανόηση ξεκινά από μέσα μας, τότε οι γιορτές μας καλούν πρώτα να σταθούμε απέναντι στον εαυτό μας. Μετά την αναγνώριση της έντασης, της συναισθηματικής υπερχείλισης και της ανάγκης για φροντίδα, το ερώτημα δεν είναι πια πώς «να περάσουμε καλά», αλλά πώς να υπάρξουμε αληθινά μέσα σε αυτό που συμβαίνει.

Καθώς οι γιορτές πλησιάζουν, η οικογένεια, οι σχέσεις και το παρελθόν συναντιούνται στον ίδιο χώρο και χρόνο. Μαζί τους επιστρέφουν παλιοί ρόλοι, γνώριμες δυναμικές και συναισθήματα που συχνά δεν έχουν βρει ακόμη λόγια. Δεν εμφανίζονται επειδή κάτι πάει λάθος, αλλά επειδή οι γιορτές λειτουργούν σαν καθρέφτης των εσωτερικών μας σχέσεων

Η στάση μας απέναντι σε όσα ξυπνούν

Σε αυτές τις στιγμές, η πρόκληση δεν είναι να ελέγξουμε τα συναισθήματά μας, ούτε να τα «διορθώσουμε». Είναι να αντέξουμε την παρουσία τους χωρίς να χαθούμε μέσα τους.

Πολλοί άνθρωποι νιώθουν ότι στις γιορτές πρέπει να είναι πιο χαρούμενοι, πιο κοινωνικοί, πιο διαθέσιμοι. Όταν αυτό δεν συμβαίνει, εμφανίζεται ενοχή, απογοήτευση ή απόσυρση. Όμως η συναισθηματική στάση δεν αφορά το τι θα έπρεπε να νιώθουμε, αλλά το αν μπορούμε να μείνουμε σε επαφή με αυτό που πραγματικά συμβαίνει μέσα μας.

Οικογένεια, ρόλοι και παλιές ισορροπίες

Οι οικογενειακές συναντήσεις συχνά μας φέρνουν αντιμέτωπους με παλιές θέσεις: το παιδί που πρέπει να προσαρμόζεται, ο ενήλικας που κρατά τις ισορροπίες, εκείνος που δεν ακούγεται ή εκείνος που πάντα «αντέχει».

Ακόμη κι αν έχουν περάσει χρόνια, οι ρόλοι αυτοί μπορούν να ενεργοποιηθούν ξανά, όχι επειδή δεν εξελιχθήκαμε, αλλά επειδή οι σχέσεις έχουν μνήμη. Η συναισθηματική στάση εδώ δεν είναι η σύγκρουση ούτε η πλήρης υποχώρηση, αλλά η εσωτερική επίγνωση: «Αυτό που νιώθω ανήκει και στο τώρα και στο τότε».

Σχέσεις και προσδοκίες

Στις γιορτές εντείνονται και οι προσδοκίες μέσα στις σχέσεις. Προσδοκίες για εγγύτητα, για σύνδεση, για «όμορφες στιγμές». Όταν αυτές δεν συναντούν την πραγματικότητα, μπορεί να γεννηθεί απόσταση, θυμός ή σιωπή.

Το να στεκόμαστε συναισθηματικά δεν σημαίνει να πιέζουμε τη σχέση να λειτουργήσει διαφορετικά, αλλά να αναγνωρίζουμε τα όριά της εκείνη τη στιγμή. Η αποδοχή αυτή δεν είναι παραίτηση· είναι ένας πιο ώριμος τρόπος επαφής.

Μια διαφορετική εμπειρία των γιορτών

Ίσως, τελικά, το ζητούμενο στις γιορτές να μην είναι η ένταση της χαράς, αλλά η ποιότητα της παρουσίας. Να μπορούμε να μείνουμε με όσα φέρνουμε, χωρίς να τα κρύβουμε και χωρίς να τα δραματοποιούμε.

Αυτός ο τρόπος στάσης δεν κάνει τις γιορτές πιο τέλειες. Τις κάνει, όμως, πιο αληθινές.

Κλείνοντας… με φροντίδα

Τα Χριστούγεννα δεν χρειάζεται να είναι ιδανικά.

Δεν χρειάζεται να είναι χαρούμενα με το ζόρι.

Αρκεί να υπάρχει χώρος για την αλήθεια του καθενός — με ό,τι κουβαλά, με ό,τι αντέχει, με ό,τι έχει ανάγκη εκείνη τη στιγμή.

Η κατανόηση ξεκινά από μέσα μας.

Ενδεικτική βιβλιογραφία

Ξένη βιβλιογραφία

Winnicott, D. W. (1965). The maturational processes and the facilitating environment. London: Hogarth Press.

Bowlby, J. (1988). A secure base: Parent-child attachment and healthy human development. New York: Basic Books.

Fonagy, P., Gergely, G., Jurist, E. L., & Target, M. (2002). Affect regulation, mentalization, and the development of the self. New York: Other Press.

Mitchell, S. A. (1988). Relational concepts in psychoanalysis. Cambridge, MA: Harvard University Press.

Ελληνική βιβλιογραφία

Τσιάντης, Ι. (2005). Συναισθηματική ανάπτυξη και ψυχική υγεία του παιδιού. Αθήνα: Καστανιώτης.

Κουρκούτας, Η. (2012). Ψυχοδυναμική προσέγγιση της ανάπτυξης και της ψυχοπαθολογίας. Αθήνα: Πεδίο.

Μπεζεβέγκης, Η. (2010). Οικογένεια και ψυχική πραγματικότητα. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα.

#ψυχολογία#ψυχοθεραπεία#συναισθηματική_υγεία#οικογενειακές_σχέσεις#σχέσεις#γιορτές#χριστούγεννα#συναισθηματική_αντοχή#εσωτερικός_κόσμος#ψυχοδυναμική#αυτογνωσία#ψυχική_ευεξία#ψυχολόγος_Ηράκλειο#ψυχολόγος_Κρήτη#θεραπεία_ζεύγους